πυκνοτόμος

(Ιατρ.). Μηχάνημα που επιτρέπει στο μάτι του γιατρού να εισδύσει στο εσωτερικό όλων των ανθρώπινων οργάνων, ακόμα και του πολυπλοκότερου και πιο προστατευμένου, του εγκεφάλου. Για τη χρήση του δεν απαιτούνται προκαταρκτικές εξετάσεις. Εφαρμόζεται σε έναν ασθενή ξαπλωμένο ανάσκελα και λειτουργεί με τον εξής τρόπο: κάνει αργά το γύρο του κεφαλιού, ενώ μια στενή δέσμη ακτίνων X διαπερνά μια περιοχή του εγκεφάλου, την εξερευνά σαν περιστρεφόμενος φάρος, μετατοπίζεται και μετά ξαναρχίζει, ελέγχοντας συστηματικά μια διαφορετική περιοχή. Ανάλογα με τη φύση και την πυκνότητα των ιστών που διαπερνούν, οι ακτίνες απορροφούνται περισσότερο ή λιγότερο, έτσι που κατά την έξοδό τους ένας κατάλληλα προσαρμοσμένος μεταλλάκτης μπορεί να μεταφράζει τέτοιες μεταβολές σε αριθμούς και να τις μεταδώσει στον υπολογιστή. Αυτός, πληροφορημένος για την ακριβή θέση της δέσμης των ακτίνων σε κάθε στιγμή, και συγχρόνως για τη θεωρητική αντίδραση ενός φυσιολογικού εγκεφάλου, κάνει αυτόματα τη σύγκριση και κατασκευάζει με μαθηματικό τρόπο το είδωλο κάθε περιοχής. Το είδωλο αυτό εγγράφεται σε δίσκο-βίντεο και μπορεί να προβληθεί σε οθόνη τηλεόρασης ή να γυριστεί σε ταινία (φιλμ). Ο π. επιτρέπει έτσι να διαγνωσθούν αποστήματα, κύστεις, αιμορραγίες, εγκεφαλικά εμφράγματα, κακοί σχηματισμοί (παραμορφώσεις) αρτηριών ή φλεβών όπως είναι τα συρίγγια, ανευρίσματα, αγγειώματα, καλοήθεις όγκοι, καρκινώματα και οι μεταστάσεις τους.